Prawo, zarówno cywilne jak i karne, nie definiuje szczegółowo pojęcia błędu medycznego. Najogólniej można określić, iż błąd medyczny to działanie (umyślne lub nieumyślne), ale też zaniedbanie lub zaniechanie lekarza, pielęgniarki lub innej osoby wykonującej inny zawód medyczny, które powodują powstanie jakiejś szkody u pacjenta. Według art. 67a ustawy z 6 listopada 2008 roku o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, błąd w sztuce lekarskiej to czynności lecznicze wykonywane niezgodnie z aktualnym stanem wiedzy i uznanymi standardami sztuki medycznej, podejmowane w zakresie terapii, diagnozy i profilaktyki chorób.

Warunkiem uznania, że doszło do popełnienia błędu medycznego jest powstanie szkody z winy lekarza, z możliwością wskazania wyraźnego związku przyczynowego pomiędzy popełnionym błędem a szkodą pacjenta. Błąd medyczny może odnosić się do błędu terapeutycznego, popełnionego w trakcie leczenia, operacji lub zabiegu, ale także błędu diagnostycznego, z nieprawidłowym rozpoznaniem choroby.

Rodzaje błędów medycznych

Wśród błędów medycznych można wyróżnić także błędy techniczne, wynikające z niewłaściwego pod względem technicznym wykonania czynności leczniczej oraz błędy organizacyjne, spowodowane podjęciem niewłaściwych decyzji przez osoby kierujące dana jednostka lub zespołem, w tym zaniedbania logistyczne oraz brak dostępu do diagnostyki i właściwego sprzętu medycznego. Lekarz nie może samodzielnie odpowiadać za błędy organizacyjne poza sytuacją, w której prowadzi prywatny gabinet i odpowiada, jako właściciel (lub zarząd) za właściwą organizację pracy podmiotu wykonującego działalność leczniczą.

Kto ponosi odpowiedzialność za błąd medyczny?

Odpowiedzialność za błąd medyczny, jest uzależniona od stosunku pracy lub współpracy lekarza, pielęgniarki z daną placówką, w której świadczą oni opiekę zdrowotną. Poza odpowiedzialnością zawodową, cywilną lub karną lekarza czy pielęgniarki za błąd medyczny, może być odpowiedzialna również placówka zatrudniająca te osoby. Należy pamiętać, że odszkodowania z tytułu błędu medycznego, można dochodzić także u ubezpieczyciela lekarza, pielęgniarki lub placówki medycznej. Lekarz udzielający świadczeń zdrowotnych w ramach swojej działalności gospodarczej, sam ponosi odpowiedzialność za wyrządzenie pacjentowi szkody. I co istotne, lekarz prowadzący własny gabinet będzie odpowiadał za błędy i szkody medyczne wyrządzone przez zatrudniany przez niego personel medyczny.

Odpowiedzialność cywilna, karna pracownika medycznego

Odpowiedzialność cywilna za błąd medyczny powstaje tylko i wyłącznie, gdy błąd ten jest zawiniony, a pomiędzy błędem a zaistniałym powstałym skutkiem, istnieje nierozerwalny związek przyczynowo-skutkowy. W tej sytuacji osoba pokrzywdzona może wystąpić na drogę sądową o odszkodowanie i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę w wyniku działań lub zaniechań ze strony pracownika medycznego.

Błąd medyczny może również nosić znamiona przestępstwa stypizowanego w artykule 160, a mianowicie narażenie pacjenta na niebezpieczeństwo lub spowodowanie utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, i w takim przypadku odpowiedzialność będzie rozpatrywana na gruncie prawa karnego. W tym miejscu należy mieć na uwadze, że za sprawcę tegoż czynu uznana jest jedynie osoba, na której ciążył obowiązek zapewnienia należytej opieki, a jego zachowanie w znaczny sposób musi naruszać reguły postępowania z takimi dobrami jak życie i zdrowie. Warunkiem odpowiedzialności karnej lekarza, pielęgniarki czy ratownika medycznego jest obiektywne przypisanie mu skutku utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. W przypadku odpowiedzialności karnej mamy do czynienia z dosyć dużymi sankcjami, opiewającymi nawet do 5 lat pozbawienia wolności.

Odpowiedzialność karna lekarza może również wynikać z art. 155 kodeksu karnego (nieumyślne spowodowanie śmierci, z zagrożeniem do 5 lat pozbawienia wolności), z art. 156 KK ( ciężki uszczerbek na zdrowiu z zagrożeniem do 3 lat pozbawienia wolności, a w przypadku, gdy następstwem jest śmierć człowieka taka kara wynosi nawet do 25 lat pozbawienia wolności lub dożywocie), z art. 157 KK ( średni lub lekki uszczerbek na zdrowiu, z zagrożeniem kary do nawet do 5 lat pozbawienia wolności. Odpowiedzialność karna lekarza, czy pielęgniarki może wynikać również z art. 157a kodeksu karnego, czyli za spowodowanie uszkodzenia ciała dziecka poczętego lub rozstroju zdrowia zagrażający jego życiu, gdzie ustawodawca za niniejszy czyn przewidział kare nawet do 2 lat pozbawienia wolności.

Dowody w sprawach o błędy medyczne

Zarówno postępowanie cywilne, jak i postępowanie karne przeprowadzane jest na podstawie konkretnych dowodów. Najczęściej w przypadku postępowań w sprawach medycznych są to dowody z zeznań świadków, dokumentacja medyczna prowadzona dla danego przypadku oraz opinia biegłych. Dlatego też, bardzo istotne jest prowadzenie dokumentacji medycznej w sposób rzetelny i bardzo szczegółowy. Za dokumentację medyczną odpowiedzialny jest podmiot leczniczy świadczący usługi medyczne. Prowadzenie dokumentacji medycznej jest niezbędne w pracy nie tylko lekarzy, ale także innego personelu medycznego. Braki w dokumentacji medycznej, jak i zawarte w niej nieprawdziwe informacje, mogą stanowić podstawę do odpowiedzialności karnej wobec personelu medycznego, który nie prowadzi jej w sposób należyty.

W kwestii odpowiedzialności za błędy medyczne kluczowym dowodem jest opinia biegłego lekarza (jednego lub kilku), gdyż zarówno Sąd i prokurator nie mają wiedzy specjalistycznej w zakresie medycyny i to biegły w swej opinii zazwyczaj wyjaśnia wszelkie medyczne zawiłości danego przypadku. Zakwestionowanie przez stronę takiej opinii jest nie zwykle trudne, gdyż strona przeciwna musi podważyć tok rozumowania i wnioski biegłego, a często musi wskazać inne (według niej) skuteczniejsze alternatywy leczenia. Należy pamiętać, że często, co wydaje się Pacjentowi błędem medycznym, w rzeczywistości jest tylko niepowodzeniem terapeutycznym, niepodlegającym odpowiedzialności danej osoby- pracownika medycznego.

Przedawnienie i terminy zgłaszania roszczeń

Przedawnienie roszczeń dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia w zakresie błędów medycznych uregulowane jest w art. 442 kodeksu cywilnego. Zgodnie z niniejszym przepisem roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym przedawnia się z upływem 3 lat od dnia powzięciu przez poszkodowanego informacji o szkodzie i osobie zobowiązanej do jej naprawienia szkody. Natomiast przedawnienie karalności czynu z art. 160 kodeksu karnego wynosi 10 lat.

Skarga na pracownika medycznego

Każdy Pacjent, który czuje się pokrzywdzony działaniami danego lekarza i ma zastrzeżenia w zakresie sposobu jego leczenia może złożyć skargę do przełożonych – osób zarządzających podmiotami leczniczymi. Taką skargę można również złożyć do rzecznika odpowiedzialności zawodowej lekarzy przy Okręgowej Izbie Lekarskiej lub Rzecznika Praw Pacjenta. Należy podkreślić, że takie postępowanie i jego wyniki mogą stanowić bardzo ważny dowód zarówno w postępowaniu cywilnym, jak i karnym.

Pomoc adwokata

Postępowania w zakresie błędów medycznych są postępowaniami specyficznymi i często bardzo złożonymi, dlatego też warto skorzystać z porady profesjonalnego pełnomocnika (w przypadku osoby pokrzywdzonej i obrońcy w przypadku osoby podejrzanej o popełnienie błędy medycznego) Taka współpraca bowiem pozwoli na kompleksowe przeanalizowanie całej dokumentacji dotyczącej danego przypadku i pozwoli na wskazanie najkorzystniejszych rozwiązań w zakresie obrony lub dochodzenia odszkodowania. Kancelaria posiada niezbędną wiedzę i doświadczenie w postępowaniach w zakresie błędów medycznych, błędów lekarskich.

Czy potrzebujesz pomocy prawnej związanej z przestępstwem, o którym mówi ten artykuł?

Skontaktuj się z naszą kancelarią prawną już dzisiaj. Uzyskaj wsparcie doświadczonego adwokata, który pomoże Ci zrozumieć Twoje prawa i - jeśli zajdzie taka potrzeba - będzie Cię reprezentował. Pamiętaj, że im wcześniej się z nami skontaktujesz, tym więcej zwykle mamy możliwości skutecznego działania w Twojej sprawie.